Verplichte aidstest-arrest

De feiten

Eiseres heeft gedaagde gedagvaard op grond van artikel 1401 BW OUD (huidig artikel 6:162 BW) wegens onrechtmatige daad die eruit bestond dat gedaagde eiseres heeft verkracht. Eiseres vordert onder andere dat de rechtbank gedaagde ertoe verplicht mee te werken aan een aidstest om zo vast te kunnen stellen of eiseres mogelijk besmet is met het HIV-virus. Zelf een bloedtest ondergaan zou te veel ingrijpen in het persoonlijke leven van eiseres. De rechtbank oordeelt dat gedaagde mee moet werken aan een test, het Hof oordeelt van niet. Eiseres gaat in cassatie.

Rechtsvraag

Kan van gedaagde verwacht worden mee te werken aan een bloedtest om te voldoen aan zijn wettelijke plicht de schade van een door hem gepleegde onrechtmatige daad zo veel mogelijk te beperken?

Overweging

Artikel 1401 BW OUD bepaalt dat de pleger van een onrechtmatige daad de gevolgen daarvan zo veel mogelijk dient te beperken. Eiseres had een zwaarwegend belang bij het zo snel mogelijk beëindigen van de onderzekerheid over een mogelijk besmetting. De weigering van gedaagde om mee te werken aan de bloedtest zou ertoe leiden dat eiseres zelf een bloedtest zou moeten ondergaan, iets wat voor haar emotioneel heel moeilijk was.

De Hoge Raad gaat dan ook mee met het oordeel van rechtbank dat eiseres recht had op medewerking van gedaagde aan een bloedtest. Het beroep van gedaagde op zijn recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam kon niet slagen volgens de Hoge Raad “nu dit recht zijn grenzen vindt in de bij of krachtens de wet te stellen beperkingen. In elk geval tussen burgers onderling kan een zodanige beperking in beginsel worden gegrond op art. 1401, zulks mede aan de hand van de in dat artikel besloten liggende normen die het in het maatschappelijk verkeer betaamt jegens elkaar in acht te nemen. In het licht van het hiervoor overwogene moet hier een dergelijke beperking worden aanvaard.” (r.o. 3.2)

Uit de belangenafweging volgt dat “het belang van eiseres bij het door gedaagde te ondergaan bloedonderzoek […] immers in verhouding tot het door gedaagde ingeroepen, door diens grondrecht beschermde belang voldoende zwaar [weegt]om deze beperking te rechtvaardigen. Voorts is die beperking, die in het kader van de voormelde normen voor de hand ligt, met voldoende scherpte uit die normen af te leiden.” (r.o. 3.2)

Rechtsregel

In horizontale verhoudingen kan een beroep op onrechtmatige daad een beperking van een grondrecht opleveren na belangenafweging.

Relevante artikelen

Artikel 1401 BW OUD:

Elke onregtmatige daad, waardoor aan een ander schade wordt toegebragt, stelt dengenen door wiens schuld die schade veroorzaakt is in de verpligting om dezelve te vergoeden.

Andere relevante jurisprudentie